Wady i choroby narządu wzroku są zjawiskiem powszechnym, niemniej wraz z rozwojem cywilizacyjnym dotykają coraz szerszego i coraz młodszego kręgu osób, spędzających wiele czasu przed monitorami komputerów, tabletów i telewizorów. Dlatego też bardzo istotne w profilaktyce i korygowaniu wad są regularne badania. Generalnie wady wzroku można określić jako niezdolność oka do tworzenia właściwie zogniskowanego obrazu na plamce żółtej bądź w centralnej części siatkówki. Do najczęściej występujących wad wzroku należą daleko- i krótkowzroczność, daltonizm oraz astygmatyzm. W tym wpisie omówimy je pokrótce.
Achromatopsja (ślepota barw)
Choroba, objawiające się całkowitą lub częściową niemożliwością postrzegania barw. Jej przyczyną jest brak wystarczającej liczby czopków, odpowiedzialnych za widzenie kolorów oraz ostrości postrzegania. Jest to choroba genetyczna, aczkolwiek może też występować jako rezultat uszkodzeń czy przebytych innych chorób oczu.
Astygmatyzm
Nieprawidłowość widzenia powodowana zaburzoną sferycznością oka. Astygmatyzm występuje, gdy oko posiada większą szerokość niż wysokość. Wtedy to rogówka i soczewka zamiast akumulować światło w okrągłym obszarze siatkówki, tworzą rozmyty obraz w jednym z kierunków.
Wyróżniamy dwa rodzaje astygmatyzmu:
- astygmatyzm regularny – oko posiada dwie osie optyczne. Tę wadę koryguje się okularami ze szkłami cylindrycznymi.
- astygmatyzm nieregularny – rogówka oka jest zdefektowana na skutek urazu. W przypadku tej wady możliwa jest korekcja żelami stosowanymi na rogówkę lub szkłami kontaktowymi.
Astygmatyzm leczy się poprzez noszenie odpowiednich soczewek (soczewki na astygmatyzm) lub okularów korygujących. Dziś coraz częściej osoby z astygmatyzmem decydują się także na chirurgiczną zmianę krzywizny rogówki, co wpływa korzystnie na zdolność widzenia.
Daltonizm
Wada wrodzona, która charakteryzuje się upośledzeniem widzenia i rozpoznawania kolorów. Nierozróżniana jest najczęściej barwa czerwona, ale rzadziej możliwe jest nierozróżniane innego rodzaju barw, np. zieleni, a niezwykle rzadko fioletu. Daltonizm znacznie częściej dotyka mężczyzn niż kobiety. Daltonizm określa się potocznie jako ślepotę na określony kolor. W niektórych przypadkach daltonizm może zostać nabyty. Zdarzyć się to może wskutek przebytych chorób bądź uszkodzeń siatkówki i drogi wzrokowej.
Krótkowzroczność (myopia, miopia)
To najpospolitsza wada refrakcyjna oka. Uszkodzenie to objawia się tym, że oko skupiające promienie świetlne, koncentruje je przed siatkówką. W konsekwencji obraz na siatkówce jest rozmazany, a widzenie nieostre.
Krótkowzroczność występuje, gdy widzi się jedynie przedmioty blisko położone.
Miopia może wynikać z wydłużonego kształtu gałki ocznej lub też zbyt mocno skupiającego układu rogówkowo-soczewkowego oka. Obie te przyczyny sprawiają, że obrazy dalekich przedmiotów formują się przed siatkówką. Krótkowzroczność jest jedną z najczęstszych i najłatwiejszych do zdiagnozowania wad wzroku.
Krótkowzroczność koryguje się poprzez noszenie okularów lub soczewek rozpraszających dwuwklęsłych. Ich moc optyczną oznacza się w dioptriach ze znakiem minus.
Wyróżniamy trzy stopnie krótkowzroczności:
- małą – do 3 dpt
- średnią – mniej niż 6 dpt
- wysoką – więcej niż 6 dpt.
Dowiedz się, jakie są odpowiednie soczewki dla krótkowidza.
Nadwzroczność (dalekowzroczność, hyperopia)
Dalekowzroczność, inaczej nadwzroczność, to kolejna, najczęstsza wada refrakcyjna oka. W jej wypadku oko zdolne jest do ogniskowania na odległych przedmiotach. Wada jest spowodowana niezdolnością soczewki do powracania do pierwotnego, zaokrąglonego kształtu (zbyt płaska soczewka) lub tym, że gałka oczna jest za krótka (niewystarczający rozmiar przednio-tylny oka), przez co obraz jest ogniskowany w punkcie za siatkówką.
Bardzo często wada ta jest uwarunkowana genetycznie. Korekcji wady dokonuje się pomyślnie dzięki soczewkom skupiającym. Ich moc optyczną oznacza się w dioptriach ze znakiem plus. Dowiedz się więcej o soczewkach na nadwzroczność.
Oczopląs (nystagmus)
Wada objawiająca się niekontrolowanymi, mimowolnymi, oscylacjami gałek ocznych.
Obserwujemy oczopląs:
- poziomy
- pionowy
- obrotowy
- skośny
Dowiedz się więcej o soczewkach kontaktowych na oczopląs.
Zez
Schorzenie objawiające się osłabieniem mięśni ocznych, wywołującym osłabienie kąta patrzenia jednego oka względem drugiego. Skutkiem zeza jest zakłócenia widzenia stereoskopowego. Zeza można korygować za pomocą soczewek kontaktowych, okularów i ćwiczeń. Przeprowadzane są również zabiegi chirurgiczne korygujące tę wadę.
Zez dzieli się na:
- zez rozbieżny – oczy kierują się na zewnątrz kąta patrzenia,
- zez zbieżny – oczy kierują się do środka kąta patrzenia.
Dowiedz się więcej o soczewkach na zez.
